Verhalen uit de hoogovenbus
Pauline van Vliet promoot de ’hoogovenbus’ (nu nog van hout, straks een echte) afgelopen weekeinde bij Huis van Hilde.© Foto Heleen Vink
Historica en filmmaakster Pauline van Vliet verdiepte zich voor haar project twee jaar geleden over de kanaalgravers in de geschiedenis van IJmuiden. Het inspireerde haar tot een nieuw project over mondelinge geschiedenis: ’Verhalen rond de hoogovenbus’.
Pauline van Vliet is met haar Stichting Kist gespecialiseerd in verhalenprojecten; geschiedenis aan de hand van de verhalen die mensen zelf over het verleden vertellen.
Het project ’Graven naar het verleden van het Noordzeekanaal’ bracht talloze herinneringen boven bij met name oude IJmuidenaren over de ontstaansgeschiedenis van IJmuiden en van de gehele IJmond.
Van Vliet: ,,Zonder kanaal zou dit gebied nooit zijn geworden zoals het nu is. Zonder kanaal zou ook niemand ooit op het idee zijn gekomen om hier een staalfabriek te stichten. Dat idee is ontstaan toen het kanaal er eenmaal lag. De Hoogovens hebben de IJmond gevormd en radicaal veranderd. Beverwijk en Heemskerk waren kleine tuindersplaatsen, die zijn na de oorlog radicaal verstedelijkt. Het bedrijfsleven in de regio hangt grotendeels samen met Tata Steel. Dus toen er een jubileum aankwam, dachten we: dit kunnen we niet laten liggen.’’
Staalarbeiders in de hoogovenbus. Roken mocht nog.© flyer stichting kist
En wat is een betere plek dan verhalen op te halen dan met de bus?
,,De Hoogovens is een gemeenschap op zich. Wie vroeger bij de Hoogovens werkte kocht zijn uitzet, fiets en wasmachine bij de Gieteling, de winkel van Hoogovens. Werknemers gingen op vakantie met de Hoogovens, ze leenden er geld voor een hypotheek, kregen een huis via Hoogovens. De meesten woonden in de IJmond, maar velen ook daarbuiten. Die kwamen met bussen. Tientallen bussen per shift die Velsen-Noord uitrolden. De meeste gingen naar het noorden. Naar Alkmaar en omgeving, naar Heerhugowaard. Die mensen kwamen met speciale bussen elke dag naar hun werk. Dat is voor al die gezinnen heel bepalend geweest.’’
In de week van de industriecultuur (20 tot en met 28 oktober) trekt Van Vliet er met een door Jan de Wit beschikbaar gestelde bus op uit richting plaatsen waar veel ’hooghovianen’ hebben gewoond en nog wonen. In de ochtend staat ze op een centrale plaats. ,,Iedereen kan langs komen om zijn of haar herinneringen te delen.
Een van de vele hoogovenbussen, hier wachtend in Beverwijk.© foto stichting kist
Verhalen en foto’s plakken we in de bus op. We leggen alles vast. In de middag gaan we naar de IJmond naar culturele evenementen die daar plaatsvinden. Wie wil kan voor een paar euro opstappen en meegaan.’’
Vip-tour
Op de laatste dag, 28 oktober, is er een vip-tour (kost 50 euro). Dan is er een hapje en een drankje aan boord en gaat de reis naar het Hoogovenmuseum waar Piet Paree en Frank Edam de voorstelling ’In vuur en vlam’ vertonen. De bezoekers steunen hiermee het project in zijn geheel.
Afgelopen weekend stond Van Vliet al bij Huis van Hilde in Castricum om haar project te promoten.
,,Ik hoop al zoveel mogelijk verhalen te verzamelen. Het moet gaan leven. Ik hoop dat oud-collega’s aan elkaar vertellen dat ze bij mij terecht kunnen om hun kostbare herinneringen te delen. En ik hoop op verhalen van de vrouwen en kinderen in de hoogovensgezinnen.’’
Ook gemeenten die graag de bus in hun gemeenten willen verwelkomen, kunnen zich melden.
Wie contact wil met Pauline van Vliet kan een mail sturen naar projectleider@stichtingkist.nl