IJmuidense zeelui stierven in Eerste Wereldoorlog

Gedenkplaat voor Nederlandse vissers bij Lerwick. Foto Ton Haasnoot

Pieter van Hove
IJmuiden

Diepe indruk maakte het op de IJmuidenaren, toen 24 januari 1917 de zwaar gehavende torpedoboot V 69 de IJmuider haven aandeed. Verder bleef Nederland neutraal en - ondanks dat fort IJmuiden op oorlogssterkte werd gebracht - kwam er zelfs wat extra welvaart, doordat Duitsers de vis letterlijk duur betaalden, zoals ook bleek uit het verhaal van Ko van Leeuwen vorige week in de IJmuider Courant.

Het gebeuren met de V69 reet in IJmuiden ongetwijfeld ook eigen wonden open. Hoewel de bommen Nederland niet raakten, was het op zee wel degelijk oorlog en menig vissersfamilie werd daarmee geconfronteerd. Het tonen van de Nederlandse vlag betekende niet dat een schip veilig was.

Eind maart 1915 werd door de stoomtrawler IJM 182 ’Hibernia’ een vliegtuig waargenomen dat zeer laag vloog. Op zeker moment zag men dat er iets uit het vliegtuig werd geworpen. Mogelijk een bus met papieren?

Toen vijftien meter van het schip een bom ontplofte, begreep men dat de bedoelingen van het vliegtuig minder vredelievend waren. De bemanning liet zich van schrik aan dek vallen. Ook de IJM 10, ’Jacqueline Clasine’, kwam met de schrik vrij, toen vlakbij het schip een mijn ontplofte en een scheerbord, gebruikt om het net open te houden, verloren ging.

Gitzwart

Juni 1915 begon gitzwart voor IJmuiden. Het was inmiddels vier jaar terug dat het laatste noodlottige ongeluk met een trawler plaatvond, waarbij de IJM 118 ’Belle’ in januari 1911 werd overvaren met verlies van tien bemanningsleden. Het verliezen van een schip was ook in 1915 geen dagelijkse kost, maar begin juni was er zorg over een viertal trawlers, die niet op tijd aan de markt verschenen. 15 juni had men de hoop opgegeven dat de trawlers - IJM 193 ’Rijnland’, IJM 156 ’Irene’, IJM 186 ’Texel 1’ en de IJM 215 ’Letty’ - nog zouden terugkeren.

Het was de trieste waarheid, de in totaal 39 bemanningsleden zijn wegens oorlogshandelingen op zee gebleven. Het bleef niet bij deze vier trawlers en ook beperkte de oorlogsellende zich niet tot de IJmuider vissers. Tijdens de Eerste Wereldoorlog gingen ruim 160 Nederlandse vissersschepen door mijnen, torpedo’s of onbekende oorzaak verloren, waaronder in november 1915 de eerder genoemde ’Hibernia’. De oorlog stopte in 1918, de mijnen bleven.

Onderaan leest u het verhaal van Ko van Leeuwen over de Eerste Wereldoorlog in IJmuiden, vorige week in de IJmuider Courant.

Meer nieuws uit IJmond

Ombudsteam

Ons Ombudsteam springt in de bres voor de consument.