Beeldend kunstenaar Maaike Bloemsma maakte een boek over vroegtijdig seksueel misbruik. Niet de ervaring staat centraal maar de manier waarop zij het diepe trauma heeft verwerkt. Hiermee hoopt ze andere slachtoffers verder te helpen.
Voor de duidelijkheid: ’Durven kijken’ is geen zelfhulpboek. „Maar het kan - met de creatieve oefeningen die ik heb beschreven - wel een aanvulling of afronding van een therapie zijn. Want je kent het spreekwoord vast wel: één beeld zegt meer dan duizend woorden. Dat is echt zo. Daarom zouden we daar allemaal meer mee moeten doen. In een beeld kun je je gevoel stoppen. Als je schildert, tekent, boetseert en dergelijke maakt dat een stofje in je hersenen los waardoor je trauma’s op een andere manier kunt verwerken. Soms zelfs beter kunt verwerken.”
Maaike (nu 51) groeide op in een hotel. Daar woonde ze met haar ouders en zus. Pa werkte voor de Franse spoorwegen en was veel van huis, moeder runde het hotel. Dus was het maar wat fijn dat een werknemer, Meneer X zoals hij in het boek wordt genoemd, zich ontfermde over de kleine Maaike.
„Natuurlijk heb ik aanvankelijk niet durven geloven dat die vroege jeugdherinneringen daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. Maar ik ben daarin bevestigd. Meneer X was een keer met me bezig toen mijn zus in de deuropening verscheen. Bij mijn zus is dat voorval later weer naar bovengekomen, toen heeft ze dat verteld. En in mijn studententijd ben ik op een avond meerdere keren gebeld door een man in beschonken toestand. Hij zei niet wie hij was maar zijn stem herkende ik uit duizenden. Hij vroeg of we weer eens lekker konden knuffelen zoals vroeger.”
Grenzen
Of je nu wel of niet gelooft dat ze zich het misbruik in haar vroege jeugd weet te herinneren, maakt Maaike niets meer uit. „Dat is totaal niet belangrijk meer.” Tot een jaar of drie geleden kampte ze met allerlei problemen. Zo kon ze nooit haar grenzen aangeven, durfde ze eigenlijk nooit om hulp te vragen, voelde ze zich vaak eenzaam en depressief, vond ze het moeilijk om serieuze relaties aan te gaan en ga zo maar door. „Traumasymptomen”, begrijpt ze achteraf. „Maar nu ben ik bevrijd. Misschien komt er straks weer iets naar boven en trek ik een tijdje op met een wandelcoach, maar ik weet dat ik sterker ben dan ooit tevoren.”
Dat heeft ze, vindt ze zelf, vooral te danken aan Henny Aben en Mieke de Bruin van het Centrum voor Verborgen Verlies in Alphen aan den Rijn. Zij begeleiden mensen die vastlopen door ingrijpende veranderingen en verlies. „Ik kende Mieke al een tijdje en besloot het jaarprogramma Verlieskunde te volgen.” Dat is een opleidingstraject voor professionals die hun (coach)kwaliteiten willen verrijken. „Ik wilde die opleiding doen om, hier in mijn atelier in Leimuiden, mensen op weg te helpen met creatieve coaching. In eerste instantie heb ik vooral mezelf geholpen”, blikt Maaike terug. „Het is een heel heftig proces geweest. Als eindwerkstuk stelde ik een soort bloemlezing samen van alles wat ik had gemaakt, gedaan en geleerd. Die kunstzinnige uitingen waren natuurlijk een logische stap; ik werk als beeldend kunstenaar. Ik durf nu van mezelf te zeggen dat ik in staat ben andere mensen te begeleiden bij soortgelijke verwerkingsprocessen. En daarvoor hoeven ze heus niet kunstzinnig te zijn. Ik wil mensen met een verleden dat is gemarkeerd door seksueel misbruik inspireren en op weg helpen. Het is niet alleen de bedoeling dat ik ga samenwerken met het Centrum voor Verborgen Verlies, ik hoop ook voor andere professionals een verlengstuk te zijn.’’
Karin Bloemen
Het eerste exemplaar van haar boek ’Durven kijken’ mocht ze aan Karin Bloemen overhandigen. „Mijn boek begint met een quote van haar. ’Meer dan duizendmaal zette ik mijn knop om, schakelde ik mijn ogen, mijn neus, mijn oren uit. Meer dan duizendmaal ging mijn hersenpan op zwart’. Op de een of andere manier hebben die woorden me zo geraakt. Het was bijzonder om haar te ontmoeten. Ook omdat dit jaar haar boek is verschenen waarin ze over het misbruik door haar stiefvader vertelt. We vinden beiden dat je leed niet moet willen cultiveren. Maar het probleem met seksueel misbruik is de omvang. Een op de drie Nederlanders krijgt te maken met seksueel misbruik. We weten allemaal dat slachtoffers die niet aan zichzelf werken nieuwe slachtoffers kunnen maken. Puur gif voor een samenleving. Ook de mensen om het slachtoffer heen lijden mee. Ik heb een geweldige man. Maar wat moet hij een geduld met me hebben. Seksualiteit is nog steeds een issue voor me. Eerlijk gezegd heb ik er nog te weinig over gesproken met hem. Ik wil graag van hem weten in hoeverre mijn verhaal hem beschadigd heeft. Dat is de volgende stap.”
„Daarnaast vind ik dat de reguliere hulpverlening ernstig tekort schiet in de begeleiding van misbruikslachtoffers. In de meeste gevallen kun je je eigen therapeut niet uitzoeken en wordt een beperkt aantal behandelingen vergoed. Zo kom je natuurlijk niet verder. Vooral omdat dit specifieke trauma als een veenbrand kan oplaaien. En wat denk je als het je niet lukt om je binnen de termijn en met die psycholoog weer gelukkig te zijn? Zie je wel, het ligt aan mij. En dat kan toch echt anders.”
www.bloemsmacreatieveverwerking.nl
