Andrew legde vorige maand zijn officiële taken neer, na een rampzalig tv-interview over onder meer zijn vriendschap met de veroordeelde Amerikaanse pedoseksueel Jeffrey Epstein. Zelf wordt de tweede zoon van koningin Elizabeth ook beschuldigd van misbruik van minderjarige meisjes.

Behalve Andrew ontbrak bij de kerstdienst ook de hoogbejaarde man van de Queen. Prins Philip (98) bracht de afgelopen dagen uit voorzorg door in het ziekenhuis waar hij werd behandeld aan een 'bestaande aandoening'. Meer is daarover niet bekendgemaakt. Dinsdag werd Philip per helikopter naar Sandringham gebracht.

Vriendschap en verzoening

In haar kerstboodschap stond Elizabeth woensdagmiddag stil bij de eerste maanlanding, dit jaar vijftig jaar geleden. Ook belichtte ze de herdenking van D-Day, 75 jaar terug, waarbij Britse, Amerikaanse en Canadese militairen aan land gingen in bezet Frankrijk en zo de bevrijding inleidden.

Het afgelopen jaar was "quite bumpy" (nogal hobbelig), aldus Elizabeth, mogelijk een verkapte verwijzing naar de brexitperikelen en verwikkelingen in haar familie. Ze riep iedereen op "meningsverschillen opzij te zetten en samen te komen in de geest van vriendschap en verzoening".

De 93-jarige vorstin prees de inzet van jonge mensen voor het milieu en het klimaat. Verder zei ze dat zij en haar man, "tweehonderd jaar na de geboorte van mijn betovergrootmoeder koningin Victoria", dolgelukkig zijn met de geboorte van hun achtste achterkleinkind Archie, het zoontje van prins Harry en zijn vrouw Meghan.