Pas in 1958 werd de wet aangepast, waardoor getrouwde ambtenaren en onderwijzeressen konden blijven werken. Voor die tijd kregen ze op grond van de wet ontslag. Pas vanaf 1970 werd er werk gemaakt van de kinderopvang. ,,Voor die tijd had je geen keuze’’, zegt Leida Buijs (68), die nu een andere keuze gemaakt zou hebben. ,,Zodra het kon ben ik in de avonduren weer gaan werken.’’

Ze werkte met een diploma Inas (inrichtingsassistente) in de thuiszorg. ,,Voor mijn man en mij was het begin jaren ’70 heel normaal dat mijn man met zijn fulltime baan zou doorwerken en ik bij de kinderen bleef. Toen de jongste van onze drie kinderen bijna twee jaar was, kon ik in een verzorgingshuis drie avonden in de week gaan werken.’’

Later, toen de oudste naar het voortgezet onderwijs ging, ging Buijs studeren. Mavo, MBO sociale dienstverlening en tot slot HBO maatschappelijk werk en dienstverlening met stages en werkverbanden bij Vluchtelingenwerk en overheidsinstellingen. ,,Dit alles zou zonder de steun van mijn man niet mogelijk zijn geweest.’’

Tweederde van de vrouwelijke deelnemers aan de peiling zou nu dezelfde keuze maken als toen: dus of stoppen met werken en juist doorwerken.

Carrièreverloop

Dat vrouwen veelal de verantwoordelijkheid kregen voor de kinderen is ook terug te zien in de antwoorden op de vraag wat er bepalend is geweest voor het carrièreverloop. Bij vrouwen spelen ’opgroeiende kinderen’ een rol bij het carrièreverloop, terwijl dat maar bij een op de tien mannen van invloed is geweest. Bij dubbel zoveel vrouwen als mannen is de liefde van invloed geweest op de carrière: veertien tegen zeven procent. De carrière van vrouwen is verder minder dan bij mannen bepaald door ambitie, opleiding of connecties.

’Soms vind je later de uitdaging die je zocht’

De jarenlange werkervaring blijkt uit de talloze adviezen die aan het einde van de enquête gegeven zijn. Een kleine greep hieruit.

„Soms weten kinderen al jong wat ze willen worden. Ik wist ’t niet. Ben ergens ingerold en vond mijn draai hierin. Als je je verdiept in je baantje vind je soms die uitdaging waar je naar zocht. Blijf echter nooit hangen in een baantje waar je tegen je zin elke dag heen sjokt.”

„Roest niet vast in je huidige werkzaamheden. Spreid ook je interesses en zorg dat je hobby’s hebt. Zet jezelf nooit op de voorgrond, maar gun een ander ook succes. Dat maakt je leven een stuk rijker.”

„Ik heb nooit geleerd wat ik nú graag had willen leren. Maar door vrijwilligerswerk en hobby’s toch redelijk tevreden met wat ik geleerd en gedaan heb en nog doe! Het loopt zoals het loopt en dat is goed.”

„Laat je als starter op de arbeidsmarkt verrassen, daarmee verras je vaak jezelf. En vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld in een sportvereniging is minsten zo waardevol als een opleiding.”

„Er moet binnen een werkorganisatie een verplichte afdeling gerealiseerd worden gedurende een bepaalde periode met een volleerde vakman/vrouw die kennis en ervaring overbrengt aan de leerling. Praktijk op school loopt hopeloos achter op de werkelijkheid van een werk functie. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de snelheid waarmee nieuwe kennis zich aandient.”

„Opleidingen zouden meer gebruik kunnen maken van mensen ’uit het vak’ om te vertellen over hun vak en om vragen te beantwoorden van de studenten.”

„Er komt een steeds groter tekort aan handvaardigheid, zowel in de techniek als in verzorgende beroepen, volgens mij geven deze beroepen uiteindelijk veel meer voldoening.”

„Als je 45 tot 50 jaar bent, als je nog wil veranderen doe het dan en wacht niet tot over de 50 jaar.”

„Organiseer na de corona-periode bijeenkomsten tussen jongeren en gepensioneerden.”

„Probeer ook na je pensionering in het leven te staan en te genieten van de mooie dingen in het leven, en blijf vooruit kijken, op wat geweest is heb je toch geen invloed meer.”

,,Mijn werkzame leven is bepaald door een enthousiaste leraar op mijn middelbare school. Die heeft mij geïnspireerd.’’