Altijd als hij in Zandvoort komt, rijdt Paul Olieslagers even langs de plek waar, in een zijstraat van de boulevard de langgerekte steen staat met daarop 308 namen. ,,Even kijken of alles in orde is.’’ Het Joodse namenmonument staat er sinds een paar maanden. ,,Ik ben er ontzettend gelukkig mee.’’

Lees ook: Wie wordt Persoon van het Jaar 2021? Stem nu

Hij is, benadrukt hij, maar één van degenen die de belangrijke Joodse geschiedenis van Zandvoort weer onder de aandacht hebben gebracht, met het namenmonument als voorlopig resultaat. ,,Zeshonderd Joodse inwoners telde Zandvoort, dat is exceptioneel veel op een dorp van, wat zal het zijn geweest, vijfduizend inwoners.’’

Allemaal het gevolg van de Joods-Duitse entrepreneurs die rond 1900 naast het vissersdorp een badplaats ontwikkelden. Waarna veel meer Joods-Amsterdamse middenstanders en andere kleine ondernemers zich aan de kust vestigden.

Dominee Teunard van der Linden is de man die hun geschiedenis boven water haalde. Pas daarna kreeg Olieslagers, als voorzitter van het Historisch Genootschap Zandvoort, ook een rol. Hij hielp mee de exacte adressen te achterhalen, zodat nu bij de kerk in het dorpshart een plattegrond van Joods Zandvoort staat. Toen vervolgens het idee voor het namenmonument was geboren, werd hij er als vanzelf bij gehaald. ,,Ze kijken altijd naar mij’’, grapt hij, hij is een soort geboren voorzitter.

Ook is de shoah voor hem dichterbij dan voor de gemiddelde Nederlander. ,,Ik ben gemengd Joods, al drie generaties. We komen oorspronkelijk uit Portugal, en zijn via Frankrijk in Brabant terechtgekomen.’’ Sinds zijn overgrootvader van vaderskant met een katholieke vrouw trouwde, verwaterde het Joodse steeds meer. ,,Ik heb geen directe familie verloren, maar familieleden van verder weg zijn wel vermoord. Natuurlijk staat het dichtbij, het blijft altijd dichtbij.’’

’Dat monument wordt wel gróót, hè’, is een opmerking die hij de afgelopen jaren vaker hoorde dan hem lief was. De vorige burgemeester Niek Meijer vond zo’n groot monument in eerste instantie niet zo nodig, de wethouder ruimtelijke ordening van indertijd zag er niets in, de Welstandscommissie hikte ertegenaan. ,,Ik zei wel eens: ja, maar ik moet wel 308 namen kwijt. Als je weet hoe het kleiner kan, be my guest. Ik wóu dat het kleiner kon, dat het helemaal niet nodig was.’’

Inleven

Hij had zulke reacties niet verwacht, zegt hij, maar het kwam uiteindelijk helemaal goed. Wat hij ervan leerde: ,,Veel mensen kunnen zich niet goed inleven in de impact die dingen op andermans leven kunnen hebben. Of het om nu de Joodse gemeenschap gaat of de discussie over de slavernij en Zwarte Piet, of de toeslagenaffaire. Ze kunnen zich niet voorstellen hoe iets voelt omdat ze het zelf niet meegemaakt hebben. Maar als je het op een normale manier uitlegt, dan zeggen de mensen: ’o, nú begrijp ik het. Ja dat is erg, dat had ik helemaal me niet gerealiseerd joh.’’ Gezamenlijk hebben fondsen, de gemeente en individuele Zandvoorters het geld bij elkaar gelegd en professionals verleenden gratis hun medewerking.

Super, vindt Olieslagers. Teleurstellingen waren er ook. ,,De strandpachters hebben bijgedragen, maar vanuit de visventers en de middenstand niets. Dat vind ik wel jammer. Het gaat niet eens om het bedrag, het gaat om het feit dat je meedenkt. Als die Joodse ondernemers er niet waren geweest, was Zandvoort niet op de kaart gezet.’’

Ook dat is Paul Olieslagers: aimabel en tactisch, maar niet bang om zich uit te spreken.

Maar hoe komt het eigenlijk dat een inwoner van het verre Leimuiden, want daar woont hij, door de regionale krant als Persoon van het Jaar wordt voorgedragen? Omdat hij Zandvoort niet kan en wil loslaten. In 2018 verruilde hij met zijn nieuwe partner de zee voor een boerensloot, maar dat weerhield hem er niet van om zich voor het namenmonument in te zetten.

Besturen in Zandvoort zit hem nu eenmaal in het bloed, sinds hij in 1982 drogisterij De Gaper in de Kerkstraat opende. Het begon met de ondernemersvereniging, toen kwam de toneelclub, de vereniging van beeldende kunstenaars en toen het historisch genootschap. En sinds kort is hij weer voor de reddingsmaatschappij in de weer.

,,De sociale dingen in Zandvoort wil ik eigenlijk niet opgeven’’, zegt hij. Het dorp ligt hem na aan het hart. Ondertussen heeft hij in Leimuiden een nieuw genoegen ontdekt. ,,Daar kan ik rustig in het dorp rondlopen, zonder dat ik om de vijf meter wordt aangesproken. Dat is ook fijn hoor!’’

Persoonlijk

Paul Olieslagers (63) is ondernemer en had tot 2002 een drogisterij in Zandvoort. Hij is voorzitter van de stichting Joods Monument Zandvoort. Het namenmonument aan de Joh. G. Mezgerstraat is in oktober officieel onthuld. Olieslagers heeft een zoon uit een eerder huwelijk. Hij leeft sinds 2018 met zijn nieuwe partner in Leimuiden (Zuid-Holland)

9d88fcae-6319-11ec-95a0-02d1dbdc35d1.pdf