Het is een van de meest magische verhalen van de Olympische Spelen. Over hoe een failliet land met de hulp van een Amerikaanse rockband toch een bronzen medaille weet te verdienen tijdens Barcelona 1992, door in de troostfinale te winnen van de voormalig onderdrukker.

Tanks

Litouwen kent een lange basketbaltraditie. In de jaren dertig won het land twee keer de Europese titel, voordat tijdens de Tweede Wereldoorlog de tanks van de Russen het land binnen reden. Onder de vlag van de Sovjet Unie bleven de Litouwers excelleren in de sport; in vrijwel elk team dat een basketbalmedaille won op de Spelen, speelde ook een basketballer uit Litouwen.

Nadat de Baltische staat zich in 1991 definitief wist te bevrijden van de Russen, mochten de Litouwers in 1992 onder hun eigen vlag meedoen aan de Olympische Spelen in Barcelona. Kwaliteit genoeg, want een speler als Sarunas Marciulionis vertoonde zijn kunsten al sinds 1989 in de NBA bij de Golden State Warriors. Er was echter een probleem; Litouwen was een land in opbouw en er was nauwelijks geld voor het nationale basketbalteam.

Hippies

Maar er kwam hulp uit Amerika. Donnie Nelson, assistent-trainer van Marciulionis bij Golden State, organiseerde een inzamelingsactie. Dat leverde aandacht op in de media, waardoor het schrijnende verhaal van de Litouwers uiteindelijk bij bandleden van Grateful Dead kwam. De Amerikaanse hippies Jerry Garcia en Bob Weir werden groot in de regio Los Angeles door gratis op te treden en ze trokken zonder een tegenprestatie te willen hun chequeboek.

Tie-dyed

Ze hielpen de Litouwers niet alleen aan een flinke bijdrage, de huisontwerper van de band stuurde ook een doos met tie-dyed T-shirts in rood, geel en groen - de kleuren van de Litouwse vlag - en met een dunkend skelet.

In Barcelona verloor Litouwen in de groepsfase alleen van het ’Gezamenlijk team op de Olympische Spelen’ (oftewel GOS); hun oude teamgenoten uit de Sovjetperiode. In de kwartfinale werd Brazilië verslagen, waardoor het ’Dream Team’ in de halve finale de volgende tegenstander was. De Amerikaanse profs waren veel te sterk, maar de Litouwers wisten zich daarna nog een keer op te laden.

Gezamenlijk team

In de wedstrijd om het brons was opnieuw het Gezamenlijk team de tegenstander. In een spannende wedstrijd trokken de Litouwers nu wel aan het langste eind door met 82-78 te winnen.

Bij de medailleceremonie stalen zodoende niet alleen Michael Jordan, Magic Johnson en Charles Barkley de show, maar ook de trotse Litouwers in hun Grateful Dead-shirts.